Με τον όρο γλυκαντικές ουσίες ή γλυκαντικά, χαρακτηρίζονται πρόσθετες ουσίες φυσικής ή συνθετικής προέλευσης που χρησιμοποιούνται, είτε για να προσδώσουν γλυκιά γεύση στα τρόφιμα, είτε ως γλυκαντικά.
Οι τεχνητές γλυκαντικές ουσίες χρησιμοποιούνται ως υποκατάστατα της ζάχαρης για την γλύκανση τροφίμων ή σε ειδικά πρϊόντα που προορίζονται για διαβητικούς ή για κάποιες δίαιτες.
Οι ουσίες αυτές αν και υπερτερούν σε γλυκύτητα της ζάχαρης εν τούτοις δεν αφομοιώνονται από τον οργανισμό.
Κυριότερη τέτοια ουσία της κατηγορίας αυτών είναι ή σακχαρίνη που αποτελεί παράγωγο του βενζοϊκού οξέος. Παλαιότερα, για τον ίδιο σκοπό, χρησιμοποιούνταν κυκλαμικά άλατα που όμως αποσύρθηκαν από την κυκλοφορία, από το 1970, λόγω αποδεδειγμένης καρκινογόνου δράσης σε πειραματόζωα, χωρίς όμως αυτό να έχει επαληθευθεί και για ανθρώπους, εγείροντας έτσι πολλές αμφιβολίες.
Ποια είναι τα κυριότερα γλυκαντικά;
Τα πιο δημοφιλή γλυκαντικά, μαζί με τις «κωδικές» ονομασίες τους, είναι: Ε420 Σορβιτόλη, Ε421 Μαννιτόλη, Ε950 Ακετοσουλφαμικό κάλιο, Ε951 Ασπαρτάμη, Ε952 Κυκλαμικό οξύ και άλατα με νάτριο και ασβέστιο, E954 Ζαχαρίνη, άλατα με νάτριο, κάλιο και ασβέστιο, Ε957 Θαυματίνη, E965 Μαλτιτόλη, Ε966 Λακτιτόλη, Ε967 Ξυλιτόλη.
Ενδεικτικά, το Ακεσουλφαμικό κάλιο είναι 200 φορές πιο γλυκό από τη ζάχαρη, η ασπαρτάμη 180-200 φορές, η ζαχαρίνη 300-400, η σουκραλόζη 600-800, η αλιτάμη 2000 φορές, τα κυκλαμικά 30 φορές, η στεβιοσίδη 300 φορές και η θαυματίνη 1600-2000 φορές πιο γλυκιά.
Είναι επικίνδυνες;
* Οι Κυκλαμικές ενώσεις επιτρέπονται και είναι ασφαλείς σε τρόφιμα χαμηλών θερμίδων σε 41 χώρες. Ο Αμερικανικός Οργανισμός Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA) όμως, επέλεξε να μην εγκρίνει την χρήση τους σε τρόφιμα, παρ’ όλο που εκτεταμένα δεδομένα υποστηρίζουν το συμπέρασμα ότι ούτε τα κυκλαμικά, ούτε η κυκλοεξυλαμίνη είναι καρκινογόνες ουσίες.
* Η Ζαχαρίνη είχε απαγορευτεί από τον FDA το 1977, όμως η απαγόρευση άρθηκε και σήμερα θεωρείται ασφαλής. Παρ’ όλα αυτά στη συσκευασία των τροφίμων που περιέχουν ζαχαρίνη απαιτείται να αναγράφεται μια προειδοποιητική δήλωση για την υγεία. Η χρήση της έχει εγκριθεί σε περισσότερες από 90 χώρες σε όλο τον κόσμο.
* Η Ασπαρτάμη είναι εγκεκριμένη σε περισσότερες από 75 χώρες και χρησιμοποιείται σε περισσότερα από 1700 προϊόντα. Πρόκειται για μια συνθετική ουσία η οποία χρησιμοποιείται σε αναψυκτικά, επιδόρπια, γλυκά, τσίχλες, γιαούρτια, προϊόντα μειωμένων θερμίδων και προϊόντα ελέγχου βάρους αλλά και ως επιτραπέζιο γλυκαντικό. Η χρήση της έχει εγκριθεί τα τελευταία είκοσι χρόνια σε πολλές χώρες σε όλο τον κόσμο ακολουθώντας ενδελεχή αξιολόγηση της ασφάλειάς της.
Η ασπαρτάμη έχει εγκριθεί για χρήση και περιλαμβάνεται στη θετική λίστα των εγκεκριμένων πρόσθετων της Ε.Ε. Το μέγιστο επίπεδο στο οποίο τα πρόσθετα, όπως η ασπαρτάμη, μπορούν να χρησιμοποιηθούν καθορίζεται σε τέτοιες τιμές που να εξασφαλίζουν ότι ένα άτομο που καταναλώνει μια τυπική δίαιτα, δεν θα υπερβεί την Αποδεκτή Ημερήσια Πρόσληψη (ADI) που καθορίζεται για το εν λόγω πρόσθετο.
* Η Στέβια εξάγεται από τα φύλλα της στεβιοσίδης και χρησιμοποιείται σε περισσότερες από 20 χώρες ως υποκατάστατο της ζάχαρης, ως συμπλήρωμα διατροφής και δίαιτας. Θεωρείται ασφαλής, και κατάλληλη για χρήση σε τρόφιμα. Η διαφορά της από την κοινή ζάχαρη έγκειται στο ότι δεν περιέχει υδατάνθρακες και δεν επηρεάζει τη γλυκόζη στο αίμα, επομένως μπορεί να καταναλωθεί και από διαβητικούς.
Επίσης, περιέχει μηδενικές θερμίδες και μπορεί να συμβάλλει στη μείωση ή τη διατήρηση φυσιολογικού βάρους, μια πολύ σημαντική παράμετρο για τον έλεγχο του διαβήτη και των επιπλοκών του.
Επίσης, η στέβια είναι σταθερή σε θερμοκρασία έως και 200°, ιδιότητα που επιτρέπει τη χρήση της στη μαγειρική και ζαχαροπλαστική, σε αντίθεση με τη συνθετική ασπαρτάμη.
