22.7 C
Athens
Παρασκευή, 29 Μαρτίου, 2024
ΑρχικήΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗΝίτσε: Τα πιο προσωπικά ερωτήματα για την αλήθεια

Νίτσε: Τα πιο προσωπικά ερωτήματα για την αλήθεια

«Αν ένας πόλεμος έχει άτυχη έκβαση, ρωτάμε ποιος είναι ο «υπεύθυνος»• αν τελείωσε νικηφόρα, επαινούμε αυτόν που τον παρακίνησε. Παντού όπου υπάρχει αποτυχία αναζητούν το λάθος, επειδή η αποτυχία συνεπιφέρει μια δυσαρέσκεια κατά της οποίας χρησιμοποιούμε ακούσια τη μοναδική θεραπεία: μια νέα διέργεση του αισθήματος της δύναμης – και αυτή βρίσκεται στην καταδίκη του «ενόχου».

Αυτός ο ένοχος δεν είναι, όπως θα πίστευε κανείς, ο αποδιοπομπαίος τράγος για τα σφάλματα των άλλων: είναι το θύμα των αδυνάτων, των ταπεινωμένων, των εξαθλιωμένων, που αναζητούν ένα οποιονδήποτε τρόπο για να αποδείξουν ότι έχουν ακόμη δύναμη.

Εξάλλου, το να καταδικάζεις τον εαυτό σου μπορεί να είναι επίσης ένα μέσον για να ενισχυθεί μετά από την ήττα το αίσθημα της δύναμης. Αντίθετα, η εξύμνηση του αυτουργού είναι συχνά το επίσης τυφλό αποτέλεσμα ενός άλλου ενστίκτου που απαιτεί το θύμα του – κι αυτή τη φορά η θυσία φαίνεται μάλιστα γλυκιά και θελκτική στο θύμα: – αυτό συμβαίνει όταν το αίσθημα της δύναμης ξεχειλίζει σε ένα λαό, σε μια κοινωνία, από μια τόσο μεγάλη και τόσο σαγηνευτική επιτυχία που επιφέρει μια κόπωση από τη νίκη και τότε εγκαταλείπει κανείς ένας μέρος από την περηφάνια του. Γεννιέται τότε ένα αίσθημα αυταπάρνησης που ζητά το αντικείμενό του. – Είτε μας εγκωμιάζουν είτε μας κατηγορούν, είμαστε γενικά για τους διπλανούς μας μόνο οι ευκαιρίες και πολύ συχνά ευκαιρίες αυθαίρετα αρπαγμένες από το μαλλιά, που αφήνουν ελεύθερο τον δρόμο στις τάσεις κατηγορίας ή επαίνου που έχουν συσσωρευτεί μέσα τους: και στη μία και στην άλλη περίπτωση, τους προσφέρουμε μια ευεργεσία που εμάς δεν μας αποφέρει κανένα όφελος και μάλιστα καμία ευγνωμοσύνη εκ μέρους τους.»

Νίτσε: Τα πιο προσωπικά ερωτήματα για την αλήθεια

Η ηθική των αλογόμυγων

«Αυτοί οι ηθικολόγοι που στερούνται την αγάπη για τη γνώση, που δεν γνωρίζουν παρά μόνο τη χαρά του να κάνεις κακό – έχουν το πνεύμα και την πλήξη των επαρχιωτών. Η ευχαρίστησή τους, άγρια μα και αξιολύπητη, είναι να παρατηρούν τα δάχτυλα του πλησίον τους και να του παρουσιάζουν απροσδόκητα μια βελόνα έτσι που να τρυπηθεί. Έχουν διατηρήσει κάτι από την κακία των μικρών αγοριών που δεν μπορούν να διασκεδάσουν δίχως να κυνηγούν και να κακοποιούν ένα πλάσμα, ζωντανό ή νεκρό.»

Τα πιο προσωπικά ερωτήματα για την αλήθεια

«Για να μιλήσουμε καθαρά, τι είναι αυτό που κάνω; Και πού θέλω να φτάσω εγώ;» – αυτό είναι το ερώτημα για την αλήθεια που δεν διδάσκει κανείς στο σημερινό επίπεδο της παιδείας μας και που επομένως, δεν θέτει κανείς επειδή δεν έχει χρόνο. Αλλά να διηγούμαστε μωρολογίες στα παιδιά και καθόλου την αλήθεια, να λέμε φιλοφρονήσεις στις γυναίκες που αργότερα θα γίνουν μητέρες και καθόλου την αλήθεια, να μιλούμε στους νέους για το ευχάριστο μέλλον τους και για τις διασκεδάσεις τους και καθόλου για την αλήθεια, – γι’ αυτό βρίσκουμε πάντα και χρόνο και διάθεση!
– Τι είναι λοιπόν μια περίοδος εβδομήντα χρόνων! – περνά γρήγορα. Είναι τόσο αδιάφορο το ότι το κύμα τρέχει όπου το πάει η θάλασσα! Θα μπορούσε μάλιστα να είναι εξυπνάδα το να μην το ξέρει. –«Σύμφωνοι: αλλά είναι έλλειψη περηφάνιας να μην κάνουμε ούτε τον κόπο να ρωτάμε. Ο πολιτισμός μας δεν κάνει τους ανθρώπους περήφανους.» – «Τόσο το καλύτερο!» – «Αλήθεια»;

*Φρειδερίκος Νίτσε. Αυγή. Σκέψεις για τις ηθικές προλήψεις. Μετάφραση: Ελένη Καλκάνη, εκδ. οίκος Δαμιανός. Η Ριγκ Βέντα είναι ένα από τα σπουδαιότερα κλασσικά κείμενα. Είναι η κυριότερη από τις ιερές γραφές των Ινδών και μπορεί να παρομοιαστεί με τα Ορφικά Κείμενα των αρχαίων Ελλήνων και με την Ζεντ Αβέστα του Ζωροάστρη.

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΑΦΗΣΤΕ ΜΙΑ ΑΠΑΝΤΗΣΗ

εισάγετε το σχόλιό σας!
παρακαλώ εισάγετε το όνομά σας εδώ
Captcha verification failed!
Η βαθμολογία χρήστη captcha απέτυχε. Παρακαλώ επικοινωνήστε μαζί μας!
echo ‘’ ;